Μας βρήκε, λοιπόν, ο ιός και η καραντίνα και η ζωή μας σα να πάγωσε. Μαζί και η πολιτική (αν και αυτή ποτέ δεν μπήκε ολοκληρωτικά στον πάγο). Βγαίνοντας, όμως, από αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση είχαμε την ανάγκη να καταπιαστούμε με όσα μας απασχολούν. Και αναρωτηθήκαμε: με τις φοιτητικές εκλογές, ρε παιδιά, τι θα γίνει; Ένα ερώτημα που κάθε άλλο παρά σαν «κόλλημα» των τρελών αριστερών–παραταξιακών οφείλει να τίθεται. Μια αναγκαιότητα που δεν πάει πίσω σε σχέση με τα ερωτήματα για την εξεταστική ή την υγεία μας.

Οι φοιτητικές εκλογές είναι κάθε άλλο παρά μια συνηθισμένη εκλογική διαδικασία. Είναι μια πολιτική διαδικασία από τους φοιτητές για τους φοιτητές, οργανωμένη ανεξάρτητα από την παρέμβαση του κράτους, που αποσκοπεί πρώτα απ’ όλα στην αποτύπωση του πολιτικού συσχετισμού στους φοιτητικούς συλλόγους όπως αυτός διαμορφώθηκε την χρονιά που πέρασε. Πολύ πέρα από αυτό όμως, οι φοιτητικές εκλογές αποτελούν το έναυσμα για περαιτέρω συγκρότηση των φοιτητικών μαζών. Για να μπορούν οι φοιτητές οργανωμένα και συλλογικά να αντιστέκονται όταν τους κόβουν μαζικά σε εξεταστικές ή για να διεκδικούν καλύτερους όρους σπουδών, ζωής και υγείας.

Η φετινή χρονιά ήταν από πολλές απόψεις διαφορετική: την χρόνια αποσυγκρότηση της κίνησης των φοιτητών αντικατέστησε ένα σκίρτημα αγώνα, βασισμένο στις απανωτές γροθιές υπουργείου και συστήματος στα φοιτητικά και εν γένει τα δημοκρατικά δικαιώματα. Οι φοιτητές προσπάθησαν να αντιδράσουν, έκαναν γενικές συνελεύσεις, καταλήψεις και διαδηλώσεις πανελλαδικά, με τις όποιες δυσκολίες και προβληματικές ενυπήρχαν (ενδεικτικές συγκεκριμένων πολιτικών πρακτικών που κυριάρχησαν). Η πραγματικότητα του κορωνοϊού ωστόσο, απομάκρυνε τους φοιτητές από τους μαζικούς τους χώρους και τα συλλογικά τους όργανα. Βρέθηκε ο καθένας μόνος του στο σπίτι, αδυνατώντας να απαντήσει συλλογικά και έμπρακτα σε μια σειρά προβλήματα.

Μέσα στις κατευθύνσεις της Υπ. Παιδείας και της κυβέρνησης για φέτος ήταν η εισαγωγή των ηλεκτρονικών ψηφοφοριών, η καθιέρωση ενιαίου ψηφοδελτίου στις φοιτητικές εκλογές και η θεσμική κατάργηση των παρατάξεων. Κατεύθυνση που προωθήθηκε από διάφορες συστημικές φωνές στα Πανεπιστήμια με προτάσεις για ηλεκτρονικές συνελεύσεις. Θα αποφευχθούν υποτίθεται με αυτό τον τρόπο φαινόμενα όπως αυτά της Παντείου ή του ΟΠΑ (ΑΣΟΕΕ), όπου επί σειρά ετών η εκλογική διαδικασία μπαχαλεύεται με τους γνωστούς τρόπους και υπεύθυνους. Στοχοποιούν βέβαια στην πραγματικότητα την πολιτική ώσμωση, τον απαραίτητο διάλογο, γιατί όχι και την (πρέπουσα, πολιτική και πολιτισμένη) αντιπαράθεση μεταξύ των διαφορετικών απόψεων.

Παράλληλα, η πανδημία αποτέλεσε καλή αφορμή για την καθιέρωση των διαφόρων «τηλέ». Τηλέ-εκπαίδευση, τηλέ-εργασία, τηλέ-Διοικητικά Συμβούλια. Ακούστηκε, λοιπόν, η άποψη να γίνουν και τηλέ-εκλογές. Είναι πάγια επιδίωξη του συστήματος να αφαιρέσει από το φοιτητικό σώμα την δυναμική που έχει όταν συνασπίζεται και παλεύει ενωμένο για τα συμφέροντά του. Γι’ αυτό καλοβλέπει μια εκπαίδευση που τη λαμβάνει ο καθένας κατά μόνας και προσπαθεί να χτυπήσει τα συλλογικά όργανα των φοιτητών. Ενδεικτικό αυτής της επιδίωξης είναι ότι μια μερίδα καθηγητών έτρεξε να παινεύσει τα ηλεκτρονικά αμφιθέατρα, διότι «προστατεύουν» από τις επάρατες διαδηλώσεις και ακόμα χειρότερα, τις καταλήψεις. Λες και μέσω αυτών δεν παλεύουν οι φοιτητές για την βελτίωση και την αναβάθμιση των σπουδών τους. Η καθιέρωση του «τηλέ-» στις ζωές των φοιτητών αφήνει αρνητική παρακαταθήκη για την προώθηση των επιδιώξεων της κυβέρνησης.

Το ζήτημα της συνδιοίκησης, της συμμετοχής των φοιτητών…δι’ αντιπροσώπων στα πρυτανικά συμβούλια και στα διάφορα όργανα διοίκησης του Πανεπιστημίου έχει απασχολήσει πολλές φορές το φοιτητικό κίνημα και τίθεται πιο επιτακτικά στις φοιτητικές εκλογές, αφού θεσμοθετήθηκε με το ν. Γαβρόγλου. Οι Αγωνιστικές Κινήσεις καταδικάζουν απερίφραστα την οποιαδήποτε συμμετοχή σε τέτοια όργανα και επισημαίνουν σαφώς σε κάθε φοιτητική εκλογική διαδικασία ότι απέχουν από οποιαδήποτε τέτοια ανάμειξη. Οι πρυτανικές αρχές που καλούν τα ΜΑΤ στις σχολές, τα συμβούλια καθηγητών που περνούν όλη την κυβερνητική επίθεση στο πανεπιστήμιο (πανηγυρισμοί για την κατάργηση του Ασύλου, στοχοποίηση αγωνιστών φοιτητών κ.α.) και όλες οι παρόμοιες δομές, μόνο σε αντιδιαστολή βρίσκονται με τα πραγματικά συμφέροντα των φοιτητών, για τα οποία χρειάζεται να παλεύουν οι ίδιοι. Κάποιες δυνάμεις της Αριστεράς, ενώ στην θεωρία λένε ότι συμφωνούν, στην πράξη τρέχουν πρώτοι από όλους να συμμετάσχουν στις απανταχού καθηγητικές συνελεύσεις. Συνήθως με τη δικαιολογία «να μεταφέρουμε τις αποφάσεις των συλλόγων μας», λες και χρειαζόμαστε καμία έγκριση ή καμιά συμφωνία με την Πρυτανεία για να αναλάβουν οι φοιτητές τη δική τους ξεχωριστή δράση. Το φαινόμενο αυτό έφτασε εν καιρώ πανδημίας να παράγει πολιτικές «διεκδικήσεις» με προσανατολισμό τη συμμετοχή των φοιτητών στις τηλε-διασκέψεις των καθηγητών και τη δυνατότητα τοποθέτησης σε αυτά. Όχι απλή νομιμοποίηση της συμμετοχής σε κάτι εντελώς ξένο από τον φοιτητή, αλλά ηλεκτρονικά και εξ αποστάσεως κιόλας.

Ωστόσο, δεν είναι όλα μαύρα. Ακόμα και μέσα στον καιρό του ιού, ακόμα και με την τρομοκρατία και την κυβερνητική–κρατική πίεση, οι φοιτητές δεν έσκυψαν το κεφάλι. Είναι χαρακτηριστική η στάση των εστιακών φοιτητών σε όλη την Ελλάδα, που διεκδίκησαν το αυτονόητο δικαίωμά τους να παραμείνουν στο σπίτι τους και να μην προβούν σε άσκοπες και επικίνδυνες μετακινήσεις, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση, για να αποφύγει την ουσιαστική λήψη μέτρων έκλεινε όλες τις εστίες και απειλούσε με διακοπή ηλεκτρικού και νερού. Μπορούν, λοιπόν, να υπάρχουν κινητοποιήσεις και διεκδικήσεις που πετυχαίνουν επί μέρους νίκες. Ποτέ, όμως, χωρίς τους φοιτητές. Εδώ ακριβώς είναι που κολλάνε οι φοιτητικές εκλογές. Όχι για την «καρέκλα», αλλά για την πολιτική συγκρότηση των φοιτητών.

Ως σχήμα που παρεμβαίνει στη σχολές, οι Αγωνιστικές Κινήσεις επιμένουν στην κατεύθυνση ότι οι φοιτητές πρέπει άμεσα να ξαναβρεθούν στα μαζικά τους όργανα. Να γίνουν γενικές συνελεύσεις (ανοιχτοί χώροι υπάρχουν και οι αποστάσεις μπορούν να τηρηθούν), να υπάρξει συζήτηση για αυτά που πέρασαν και αυτά που θα έρθουν, να παρθούν αποφάσεις για τις κινήσεις του επόμενου διαστήματος. Τα ΔΣ πρέπει να συνεδριάζουν δια ζώσης πλέον, διατηρώντας τη σύσταση που είχαν από τις περσινές εκλογές και με όλες τις αρμοδιότητές τους, μέχρι να υπάρξει δυνατότητα να διενεργηθούν νέες. Μια εκλογική διαδικασία «τυπική» αυτή τη περίοδο, ενώ οι φοιτητές βρίσκονταν για δύο μήνες έξω από τους μαζικούς τους χώρους, δεν θα είχε νόημα. Προφανώς δεν αποτελεί λύση η ακύρωσή τους, αλλά η μετάθεσή τους σε επόμενο χρόνο, όταν θα μπορούν να πραγματοποιηθούν δια ζώσης. Στο σήμερα χρειάζεται να συγκροτηθεί ένα φοιτητικό κίνημα ισχυρό, βγαλμένο από τους φοιτητές, για να κατοχυρώνει τις διεκδικήσεις σε σπουδές-δουλειά-ελευθερίες-υγεία.

Μπαφούνης Βύρωνας, Φιλολογία Αθήνας

Άρθρο από το περιοδικό "Έναυσμα", τεύχος 53, άνοιξη 2020