Ίσως με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, το ξέσπασμα της πανδημίας αποκάλυψε τα σάπια θεμέλια στα οποία στέκεται το παγκόσμιο καπιταλιστικό ιμπεριαλιστικό σύστημα. Όλες οι κινήσεις στις οποίες έχει προχωρήσει από την αρχή, κινούνται σε μια προσπάθεια να φορτώσει τα βάρη που προέκυψαν στις πλάτες των λαών και της εργατικής τάξης. Εκμεταλλευόμενο την κατάσταση αυτή, το σύστημα βρήκε ευκαιρία να προχωρήσει την επίθεση ακόμα παραπέρα. Το παρόν κείμενο δεν θα αναλύσει όλο το φάσμα της επίθεσης που ξεδιπλώνεται, αλλά θα σταθεί στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην εκπαίδευση και στην επίθεση που προχωράει το σύστημα μέσα στην πανδημία αυτή.

Η εκπαίδευση στο σύστημα που ζούμε

Η εκπαίδευση δεν αποτελεί μια ουδέτερη νησίδα στον καπιταλισμό, μέσα στην οποία δίνεται αντικειμενική μόρφωση και γνώση. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εποικοδομήματος, στο οποίο την κυριαρχία έχει, όπως και στην παραγωγική βάση, η άρχουσα τάξη. Ο ρόλος που καλείται να επιτελέσει στο καπιταλιστικό σύστημα, είναι να αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία και τις επιδιώξεις του συστήματος μέσα από την προβολή των αξιών και των προτύπων που οι αστοί θέλουν να διέπουν τις μάζες. Με λίγα λόγια αποσκοπεί στην διαιώνιση της εκμετάλλευσης, της ανισότητας και την εμπέδωση της «αιωνιότητας» αυτού του συστήματος. Επιπρόσθετα, η εκπαίδευση έρχεται να κατανείμει μέσα από την δομή της τους αυριανούς εργαζόμενους στην παραγωγή. Μέσα από τις βαθμίδες της, δηλαδή την πρωτοβάθμια, την δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια (ανάλογα με την ταξική θέση που κατέχει ο καθένας θα κατορθώσει να φτάσει και στην αντίστοιχη), διαιωνίζει την ταξική διαστρωμάτωση της κοινωνίας. Μέσω αυτής της διαδικασίας προκύπτει η αυριανή εργατική τάξη, το τεχνικό προσωπικό, οι επιστήμονες και τα διευθυντικά στελέχη.

Η επιστήμη και η γνώση ανήκουν πάντοτε στην κυρίαρχη τάξη!

Παίρνοντας υπόψη τα παραπάνω, η γνώση που παρέχεται στους χώρους του πανεπιστημίου δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την αστική γνώση η οποία έρχεται να υπηρετήσει ακριβώς τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και τους νόμους που τον διέπουν. Συνεπώς το περιεχόμενο της γνώσης που διδασκόμαστε κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Η παρέμβαση του συστήματος έχει κατορθώσει όχι μόνο να διαστρεβλώσει ιστορικά γεγονότα, αλλά και να ξαναγράψει την ίδια την ιστορία, με την απουσία άλλης άποψης. Η χρόνια επέμβασή του στις επιστήμες διαγράφει προοδευτικές θεωρήσεις και απόψεις, ανασύροντας θεοκρατικές και σκοταδιστικές αντιλήψεις. Επιπλέον, το σύστημα κατευθύνει την γνώση και την παραγόμενη έρευνα ανάλογα με το κέρδος στο οποίο αποσκοπεί. Ας μην ξεχνάμε ότι η ιατρική επιστήμη πολλά χρόνια τώρα ασχολείται με την παραγωγή καλλυντικών και την τελειοποίηση μεθόδων πλαστικής χειρουργικής, ενώ οι θετικές επιστήμες χρησιμοποιούνται στην πολεμική βιομηχανία. Είναι ξεκάθαρο για εμάς ότι η γνώση που επιλέγει να μας δώσει, δεν μπορεί να κινηθεί πέρα και έξω από το πλαίσιο που κάθε φορά ορίζει η άρχουσα τάξη (και τα ξένα αφεντικά της, στην περίπτωση της χώρας μας). Η πραγματική γνώση αποτελεί όπλο στα χέρια των μαζών, αφού τους επιτρέπει να δουν και να ξεκαθαρίσουν τις σχέσεις και τις υπάρχουσες αντιθέσεις που διέπουν την κοινωνία. Ακριβώς για αυτό τον λόγο το σύστημα δεν μπορεί και δεν θέλει να μορφώσει πραγματικά τον λαό. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ένα βοήθημα για τις μάζες στο να αποτινάξουν από πάνω τους την εκμετάλλευση, πράγμα το οποίο θα ήταν σαν να έβαζε το ίδιο το σύστημα βόμβα στα θεμέλια που στέκεται. Να γιατί διαφωνούμε με τις προτάσεις και τα ιδεολογήματα της υπόλοιπης αριστερά (ΕΑΑΚ, ΚΝΕ). Προτάσεις που στέκονται στη θεώρηση ότι αυτό που λείπει σήμερα από τους φοιτητές είναι η κατάκτηση της ολόπλευρης γνώσης μέσω του αστικού πανεπιστημίου και το μόνο που πρέπει αυτοί να κάνουν είναι να την διεκδικήσουν. Ή ακόμα παραπέρα ότι η επιστήμη στον καπιταλισμό είναι ανεξάρτητη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος του λαού και των αναγκών του. Οι απόψεις αυτές το μόνο που καταφέρνουν είναι να συσκοτίζουν και να αποπροσανατολίζουν την πάλη των φοιτητών παραβλέποντας ουσιαστικά σε ποιο σύστημα ζούμε.

Ο ρόλος των εξετάσεων στον καπιταλισμό

Οι εξετάσεις στο σύστημα που ζούμε δεν αποτελούν επ’ ουδενί μια διαδικασία μέσα από την οποία, προάγεται η γνώση και ενισχύεται η μόρφωση του εξεταζόμενου. Όπως επίσης, κατά την άποψή μας, δεν βοηθάει στην περαιτέρω αύξηση της κριτικής σκέψης και στην καλύτερη κατανόηση του μαθήματος. Οποιοσδήποτε και σε όποια βαθμίδα έχει περάσει από διαδικασία εξεταστικής, μπορεί να επιβεβαιώσει ότι αποτελεί μια ξένη προς τον μαθητή και τον φοιτητή διαδικασία, στην οποία η προσπάθεια μιας χρονιάς κρίνεται μέσα σε λίγες ώρες. Αυτό ενισχύει σαν αποτέλεσμα την απόκτηση στείρας γνώσης, το άγχος, το στρες και αυξάνει συνεχώς τον φόβο της αποτυχίας. Η θέσπιση των εξετάσεων ως μέσο προαγωγής έχει να κάνει με την προσπάθεια του συστήματος να καλλιεργήσει τον ατομικό δρόμο και να πείσει ότι η όποια αποτυχία βαραίνει αποκλειστικά τον ίδιο τον εξεταζόμενο. Αποτελεί άλλο ένα εμπόδιο και τροχοπέδη στην απόκτηση πτυχίου. Άλλωστε, το πώς θα καθοριστεί η δυσκολία και το ποσοστό επιτυχίας σε μια εξεταστική είναι ζήτημα συσχετισμού. Δηλαδή, το πόσο έχει δυνατότητα να αυθαιρετήσει ο καθηγητής και το πόσο έχουν την δυνατότητα να αντιδράσουν και να επιβάλουν τα δίκια τους οι φοιτητές.

Το δικαίωμα στη δουλειά και η κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων στο πτυχίο δεν χτυπιούνται λόγω «ελλιπούς» γνώσης ή κατάρτισης

Κατά την άποψή μας η ποσότητα, ακόμα και η ποιότητα της γνώσης που παρέχεται και πρέπει να λάβει κάποιος για να θεωρηθεί επαρκής, αλλά και τα κριτήρια που διαμορφώνουν την εκπαιδευτική δομή και διαδικασία, όπως οι τρόποι προαγωγής και διάφορες άλλες λειτουργίες, καθορίζονται κάτω από τις εξής παραμέτρους: τον συσχετισμό και τις νίκες που κατορθώνει να κατακτάει το κίνημα συνεχώς απέναντι στο σύστημα (αντίστοιχα τις ήττες ή την υποχώρηση) και τις επιδιώξεις και τις ανάγκες της άρχουσας τάξης.

Άπειρα είναι τα παραδείγματα και οι φορές που κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να μειώσουν την ύλη, να καταργήσουν εξετάσεις και να αλλάξουν μια σειρά από λειτουργίες στην εκπαίδευση, που μέχρι πρότινος προπαγανδίζονταν ως απαραίτητα για την μόρφωση μαθητών και φοιτητών, κάτω από την πίεση που ασκούσε η πάλη τους. Αντίστοιχα, σε περιόδους ανεργίας και έλλειψης κινήματος, οι απαιτήσεις αυξάνονται και πλασάρεται η «έλλειψη κατάρτισης» σαν αίτιο για την «αποτυχία» στην εύρεση εργασίας. Επιπρόσθετα, σε περιόδους που το σύστημα χρειαζόταν άμεσα στελεχικό δυναμικό για την παραγωγή (βλέπε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης), ανέτρεπε «σταθερές» που είχε θέσει το ίδιο για την απόκτηση πτυχίου και απορροφούσε απευθείας φοιτητές στην αγορά εργασίας. Χαρακτηριστικό, επίσης, είναι το παράδειγμα ότι από τις αρχές του ‘90 μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ‘00, όπου στην χώρα μας συντελέστηκαν σημαντικά έργα υποδομών και δημιουργήθηκαν μια σειρά από νέες παραγωγικές μονάδες, η πλειοψηφία των αποφοίτων δεν χρειαζόταν καμία εξειδίκευση ή μεταπτυχιακό για εύρεση εργασίας.

Αυτό, ωστόσο, αρχίζει να μεταβάλλεται ως κατάσταση, ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2008 και την υποχώρηση του φοιτητικού και συνολικότερα του νεολαιίστικου κινήματος. Το κεφάλαιο εφορμά με όλα του τα μέσα και ανοίγει έναν νέο γύρο επίθεσης ενάντια στην εργατική τάξη και τους λαούς. Το σύστημα προσπάθησε να στηρίξει την επίθεση αυτή μέσα από μια σειρά ιδεολογημάτων. Μπροστά στην διόγκωση της ανεργίας για τους νέους και στο νέο εργασιακό τοπίο που άρχισε να διαμορφώνεται, χρησιμοποίησε το αφήγημα της γνώσης, της εξειδίκευσης και της διαρκούς κατάρτισης. Μ’ αυτόν τον τρόπο το σύστημα ήθελε να εμπεδώσει στις συνειδήσεις της νεολαίας, ότι η εργασία δεν αποτελεί δικαίωμα, αλλά ευκαιρία που μόνο μέσα από σκληρή προσπάθεια και συνεχή επιμόρφωση επιτυγχάνεται. Στα πανεπιστήμια αυτό μεταφράστηκε σε εντατικοποίηση και διαμόρφωση ασφυκτικών όρων σπουδών για τους φοιτητές. Τα τελευταία χρόνια ο δρόμος για την απόκτηση πτυχίου δυσκολεύει όλο και περισσότερο. Στο σημερινό πανεπιστήμιο έχουν θέση μόνο όσοι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ένα εξαντλητικό πρόγραμμα πολύωρων και υποχρεωτικών παρακολουθήσεων, εργαστηρίων και συνεχών εξετάσεων, μιας και πλέον «οι καλύτεροι και οι πιο μορφωμένοι μπορούν να βρούνε δουλειά».

Παράλληλα η επίθεση που ξεδιπλώνεται στο επίπεδο της εργασίας, έχει καταφέρει να τσακίσει θεμελιωμένα εργασιακά δικαιώματα, όπως το οχτάωρο, την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων και γενικά να διαλύσει μια σειρά από κατακτήσεις που προστάτευαν τους εργαζομένους. Την ίδια στιγμή που άνοιγε αυτή η επίθεση, το σύστημα προχώρησε σε μια σειρά από σοβαρά χτυπήματα στα πτυχία, με τα οποία χάνουν τον ενιαίο χαρακτήρα τους και παύουν να κατοχυρώνουν θέσεις δουλειάς, με αποτέλεσμα να μετατρέπονται σταδιακά σε κουρελόχαρτα. Μέσα από τις πιστωτικές μονάδες, τα σεμινάρια, τα μεταπτυχιακά προσπαθεί να συνηθίσει τους φοιτητές σε ένα συνεχές κυνήγι χαρτιών και δια βίου μάθησης, διότι το πτυχίο από μόνο του ούτε φτάνει ούτε μπορεί να κατοχυρώσει πλέον κάποιο επαγγελματικό δικαίωμα. Όσο οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι δεν κατορθώνουν να αντισταθούν σε αυτήν την επίθεση και να αντιστρέψουν τους όρους, η κατάσταση αυτή θα συνεχίζεται και τα ιδεολογήματα αυτά θα κερδίζουν συνεχώς έδαφος.

Η (τηλε-)εκπαίδευση εν μέσω καραντίνας

Οι δύο μήνες καραντίνας διαμόρφωσαν συνθήκες εγκλεισμού και απομόνωσης στο λαϊκό παράγοντα, και με έναν πιο έντονο τρόπο στην σπουδάζουσα νεολαία, η οποία αποκόπηκε πλήρως από το κοινωνικό γίγνεσθαι. Η ωμή παρέμβαση του συστήματος και η πλήρης στοίχιση σύσσωμου του κυρίαρχου πολιτικού σκηνικού και των μίντια πίσω από αυτήν οδήγησαν στο προχώρημα της τηλε-εκπαίδευσης. Ένα σοβαρό προχώρημα που δεν απαντήθηκε από τους φοιτητές, αποδεικνύοντας την ανικανότητα της πλειοψηφίας της αριστεράς να αντιδράσει στην ατζέντα που έθετε η κυβέρνηση για την παιδεία. Μάλιστα, οι όποιες ενστάσεις υπήρχαν, στόχευαν σε προτάσεις βελτίωσης, όπως καλύτερο ίντερνετ, εξοπλισμός για όλους.

Παράλληλα, εδώ και αρκετά χρόνια έχει αποτυπωθεί, στους χώρους των πανεπιστημίων και των σχολείων, η επικράτηση αστικών απόψεων και η υποχώρηση σε μεγάλο βαθμό των όποιων προοδευτικών και αριστερών. Ο ατομικός δρόμος που προωθείται, η εντατικοποίηση των όρων σπουδών με την ταυτόχρονη εμπέδωση ιδεολογημάτων γύρω από την γνώση και τον επιστημονισμό, έχουν διαμορφώσει μια κατάσταση στην οποία ένας νέος άνθρωπος καλείται από πολύ μικρή ηλικία να αναλώνεται σε ένα συνεχές κυνήγι προσόντων, ώστε να μπορέσει και αυτός να διεκδικήσει μια θέση στον ήλιο, μπροστά στο μαύρο εργασιακό μέλλον που τον περιμένει. Λογικό και επόμενο ήταν αυτό να εκφραστεί και στα τηλεμαθήματα, τη στιγμή, μάλιστα, που η κατάσταση για την νεολαία συνεχώς δυσχεραινόταν από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Η νεολαία μπροστά στις πιέσεις που δεχόταν προσπαθούσε με κάθε τρόπο να μην μείνει πίσω από την εκπαιδευτική διαδικασία, επειδή συνεχώς ένιωθε και -μες στην πανδημία ακόμα περισσότερο- νιώθει να αποκλείεται από αυτή. Εκεί λοιπόν κατά την άποψή μας οφείλεται και το γεγονός ότι η συμμετοχή ήταν αρκετά μεγάλη.

Η «επιστροφή στην κανονικότητα» περνάει και μέσα από τα πανεπιστήμια

Η απόφαση για επανεκκίνηση της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο από τα κέντρα του συστήματος, οδήγησε σε «σταδιακή» άρση των απαγορεύσεων και επαναλειτουργία τομέων της οικονομίας. Η αντίστροφη μέτρηση για το άνοιγμα συνόρων μιας σειράς χωρών που τα είχαν κλείσει λόγω της καραντίνας, μπήκε μπροστά. Ο πόλεμος που διεξαγόταν με τον «αόρατο εχθρό», ξαφνικά άρχισε δήθεν να εκλείπει. Μια σειρά επιστημονικά δεδομένα που κυριαρχούσαν την προηγούμενη περίοδο ανατράπηκαν χωρίς καμία ιδιαίτερη εξήγηση, χάριν της «επιστροφής στην κανονικότητα». Ο ιός όμως δεν σταμάτησε να υπάρχει και μάλιστα δεν έχει δοθεί κανένα εχέγγυο ότι οι λαοί δεν κινδυνεύουν πια από αυτόν. Την ίδια στιγμή, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην χώρα μας, δεν έχει παρθεί κανένα ουσιαστικό μέτρο ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος υγείας.

Μέσα σε αυτό το πνεύμα απότομης «επιστροφής στην κανονικότητα», εντάχθηκε και η εκπαίδευση: μαθητές κλήθηκαν να πάνε στα σχολεία τους, φοιτητές να παρακολουθήσουν κλινικές - εργαστήρια και να προετοιμαστούν για εξεταστικές.

Εξεταστική… εν μέσω πανδημίας;

Άραγε, υπάρχουν οι όροι να δοθεί εξεταστική; Κατά την άποψη μας αποτελεί μια ρητορική ερώτηση, με την απάντηση να είναι προδικασμένη. ΟΧΙ! Ωστόσο, ας εξηγηθούμε. Μέσα σε όλη αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση που ζούμε, που όλη η καθημερινότητα έχει ανατραπεί και όλα έχουν αλλάξει, που ένας πλανήτης ολόκληρος δεν μπορεί να προβλέψει τι μέλλει γενέσθαι, είναι αδύνατο η κυβέρνηση και το καθηγητικό κατεστημένο να προσπαθούν να αντιστρέψουν όλο αυτό που βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε καλώντας μας να δώσουμε εξεταστική, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα από όλα αυτά. Σε μια περίοδο μάλιστα που η πλειοψηφία των φοιτητών ακόμα μετράει τις πληγές της από τις επιπτώσεις της πανδημίας.

Επιπρόσθετα, το μεγαλύτερο μέρος της ύλης δεν έχει προχωρήσει, εφόσον τα πανεπιστήμια είναι κλειστά εδώ και πάνω από δύο μήνες. Η τοποθέτηση περί κάλυψής της μέσω τηλεμαθημάτων είναι απλά γελοία. Οι πλατφόρμες διεξαγωγής τους συνεχώς εμφάνιζαν προβλήματα και έπεφταν, οι ίδιοι οι καθηγητές παραδέχονταν ότι η ύλη στην ουσία δεν έχει προχωρήσει, την ίδια στιγμή που αρκετά μαθήματα δεν έχουν γίνει καν. Επίσης, η αποδοχή των τηλεμαθημάτων ισοδυναμεί με αποδοχή των σοβαρών ταξικών ανισοτήτων που υπάρχουν στην τηλεκπαίδευση, με βάση το ότι δεν έχουν όλοι πρόσβαση σε Η/Υ και ίντερνετ.

 Όσον αφορά τα εργαστήρια και τις εξετάσεις που λένε ότι μπορεί να δοθούν δια ζώσης, αρκεί μια και μόνο ματιά στα μέτρα προστασίας που θα παρθούν, τα οποία είναι ανύπαρκτα. Κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί την υγειονομική ασφάλεια των φοιτητών, εφόσον δεν συζητιέται καν η διεξαγωγή τεστ και η παροχή μέσων ατομικής προστασίας στους εξεταζόμενους.

Μύρισε το σφαγείο μας… εξεταστική!

Στην πλειοψηφία των σχολών έχει εξαγγελθεί ότι θα γίνουν εξ αποστάσεως εξεταστικές. Όλα δείχνουν ότι αυτές θα αποτελέσουν σφαγείο και θα οδηγήσουν σε ωμό αποκλεισμό χιλιάδων φοιτητών, κυρίως από τα φτωχά και λαϊκά στρώματα, οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση σε υπολογιστή και σε όλα τα υπόλοιπα μέσα που χρειάζονται. Ο τρόπος που περπάτησε η τηλεκπαίδευση μας έχει ήδη εφοδιάσει με αρκετά παραδείγματα. Τα φαινόμενα της καθηγητικής αυθαιρεσίας αυξήθηκαν και η μέθοδος διεξαγωγής των μαθημάτων δυσκόλεψε.

Παράλληλα, τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί δείχνουν ότι και σε όσες εξεταστικές γίνουν δια ζώσης, η κατάσταση δεν θα είναι καλύτερη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Μαθηματικό στο ΕΚΠΑ, όπου το υγειονομικό μέτρο που εξήγγειλε καθηγητής είναι… μηδενισμός όποιου δεν φέρει τη μάσκα του και ασφυκτική μείωση του χρόνου της εξέτασης. Όποιος και αν είναι ο τρόπος εξέτασης, η ύλη παραμένει απροσδιόριστη και έχει αφεθεί στις ορέξεις του κάθε καθηγητή. Την στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, βρισκόμαστε λίγες εβδομάδες πριν την ανακοινωμένη ημερομηνία έναρξης των εξετάσεων και ακόμα δεν έχει δοθεί καμία οδηγία για τον τρόπο διεξαγωγής τους, ούτε και έχει ανακοινωθεί το πρόγραμμα της εξεταστικής. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι εξεταστικές προβλέπεται να τραβήξουν μέχρι και τον Αύγουστο. Επίσης, η πλειοψηφία των φοιτητών δεν έχει λάβει ακόμα τα συγγράμματα.

Είναι ξεκάθαρο ότι πάνε να πειραματιστούν πάνω στις πλάτες μας. Γελοίες είναι, επίσης, οι τοποθετήσεις που κάνουν λόγο ότι η συγκεκριμένη εξεταστική θα είναι πιο εύκολη από τις άλλες. Ήδη υπάρχουν δείγματα σε σχολές για την «ευκολία», όπως ανακοίνωση προφορικών εξετάσεων μια ή δύο βδομάδες πριν, σε σχολές του ΑΠΘ. Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο, ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό επιτυχίας να υπάρξει για εξυπηρετήσει την νομιμοποίηση τους.

Η νομιμοποίηση αυτής της εξεταστικής, θα αποτελέσει ήττα και αρνητική παρακαταθήκη για τους φοιτητές. Η τηλεκπαίδευση και όλα όσα απορρέουν από αυτή, παρόλο που παρουσιάζεται ως μια επιλογή η οποία πάρθηκε κάτω από τις συνθήκες έκτακτης ανάγκης που διαμόρφωσε ο COVID-19, δεν είναι κάτι καινούργιο. Αποτελεί έναν χρόνιο και διακαή πόθο του συστήματος και μέσω αυτής, έρχεται να υλοποιήσει μια σειρά από άλλα χτυπήματα. Ο «εκσυγχρονισμός» της εκπαίδευσης όπως τον αποκαλούν, έχει χρησιμοποιηθεί σε μια σειρά από χώρες, για να μπαλώσει και να καλύψει κενά που υπάρχουν σε προσωπικό και εκπαιδευτικές δομές και χτυπάει ακόμα περαιτέρω την ισότιμη πρόσβαση των φοιτητών και μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παράλληλα, οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες που στήνονται στα πανεπιστήμια δεν αφορούν μόνο το ζήτημα των μαθημάτων. Έρχονται να αμφισβητήσουν τις ζωντανές δημοκρατικές διαδικασίες των φοιτητών και την δυνατότητα τους να οργανώνονται. Ας μην ξεχνάνε τις προσπάθειες που γινόταν ένα προηγούμενο διάστημα για online ψηφοφορίες και ηλεκτρονικές συνελεύσεις. Με βάση τα παραπάνω, οι Αγωνιστικές Κινήσεις καλούν τους φοιτητές να μην νομιμοποιήσουν καμία τέτοια διαδικασία και να παλέψουν να θεωρηθεί το εξάμηνο λήξαν και όλα τα μαθήματα, τα εργαστήρια και οι κλινικές που του αντιστοιχούν, να θεωρηθούν διδαγμένα και να κατοχυρωθούν.

Στέφανος Νίτσας, Μηχανικών επιστήμης υλικών, Γιάννενα

Χρυσόστομος Κακάβας, Τεχνολόγων γεωπόνων, Άρτα

Άρθρο από το περιοδικό "Έναυσμα", τεύχος 53, άνοιξη 2020